西里西亞語

维基百科,自由的百科全书
西里西亞語
Ślůnsko godka
母语国家和地区波兰西里西亚省奥波莱省捷克摩拉维亚-西里西亚州奥洛穆克州(只在Jeseník District),德国美国
区域上西里西亚 / 西里西亚
語系
語言代碼
ISO 639-2sla
ISO 639-3szl
ELPUpper Silesian

西里西亞語上西里西亚语ślůnsko godka,有時也作pů našymu,波蘭語為Język śląski,英語為Silesian),主要是由波蘭境內的,同時也是捷克德國境內的上西里西亞(Upper Silesia)人使用的民族語言。2011年,以該語言為母語的人數約有509 000[1]人。使用這種語言的總人數估計有1 250 000人。在ISO 639-3語言代碼中是szl[2].

西里西亞語與波蘭語十分相似,所以在某些語言學分類中,西里西亞語被認為是波蘭語的一種方言

分布情况

西里西亚语使用者多数生活在分隔了波兰西南部与捷克东北部的上西里西亚地区。现今,西里西亚语是西里西亚历史上东边界线与Syców到Prudnik连线之间的这块区域,也就是Rawicz区域内的常用语言。直至1945年,西里西亚语还曾使用于飞地下西里西亚,在该地的多数德裔民众中使用下西里西亚语

根据2002年波蘭人口普查,大约60,000人自称他们的母语是西里西亚语,超过173,000人宣称他们是西里西亚族的。[3] 切申西里西亚语(Cieszyn Silesian)约有十万使用者居住在捷克;在波兰的切申西里西亚地区也广泛使用。切申西里西亚方言使用者多认为他们在民族层面上属于波兰人[4]捷克共和国最近一次官方人口普查中,10,878人宣称属于西里西亚族。

對西里西亞語的認同

2003年,西里西亞民族出版公司(Narodowa Oficyna Śląska)開始其業務[5]。这个出版社由西里西亚族人联盟Związek Ludności Narodowości Śląskiej)创立,出版西里西亚语的书籍以及有关西里西亚的书籍。

2007年7月,一个ISO联合咨询委员会(Joint Advisory Committee)[6]、美国国会图书馆[7][8][9] 、国际术语信息中心和SIL国际承认西里西亚语。其ISO语言代码被定为szl

2007年9月6日,波兰国会的23名政治家提出一个有关给予西里西亚语地区语言的官方地位的新法律的计划[10].

首个官方的西里西亚语全国听写竞赛Ogólnopolskie Dyktando Języka Śląskiego)于2007年8月举行[11]

2008年1月30日以及6月中,为提升西里西亚语的两个组织成立:Pro Loquela Silesiana 和 "Tôwarzistwo Piastowaniô Ślónskij Môwy "Danga"[12]

2008年5月28日, 西里西亚语维基百科正式开始[13]

2008年6月30日,在卡托维兹的西里西亚议会大厦,展开了一场关于西里西亚语地位的讨论。政治家语言学家、感兴趣组织的代表、处理西里西亚语的人们参与了这次讨论。这次讨论的题目是“西里西亚语,仍舊是方言或早已是语言?”("Śląsko godka - jeszcze gwara czy jednak już język"?[14].

字母表

在西里西亞語未有字母表之時,使用西里西亞的人曾使用波蘭字母來書寫西里西亞語。在2006年,發明了一種新的西里西亞語字母表,基于所有西里西亞語書寫字母。它在互聯網上被廣泛使用,包括西里西亞語維基百科

Aa Bb Cc Ćć Čč Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Ńń Oo Pp Rr Řř Ss Śś Šš Tt Uu Ůů Ww Yy Zz Źź Žž

以及這些二合字母: Ch Dz Dź Dž。

例子

下面是西里西亚语、波兰语捷克语中《主祷文》的比较:

西里西亚文
Uojče naš, kery ježeś w ńybje,
bydź pośwjyncůne mjano Twoje.
Přińdź krůlestwo Twoje,
bydź wola Twoja, jako we ńybje, tak tyž na źymji.
Chlyb naš každodźynny dej nům dźiśej.
A uodpuść nům naše winy,
kej a my uodpuščůmy našym wińńikům.
A ńy wůdź nos na pokušyńy,
nale zbow nos uode zuygo.
Amyn.
波兰文
Ojcze nasz, któryś jest w niebie,
święć się imię Twoje,
przyjdź królestwo Twoje,
bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi.
Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj.
I odpuść nam nasze winy,
jak i my odpuszczamy naszym winowajcom.
I nie wódź nas na pokuszenie,
ale zbaw nas ode złego.
Amen.
捷克文
Otče náš, jenž jsi na nebesích,
posvěť se jméno Tvé
Přijď království Tvé.
Buď vůle Tvá, jako v nebi, tak i na zemi.
Chléb náš vezdejší dej nám dnes
A odpusť nám naše viny,
jako i my odpouštíme naším viníkům
a neuveď nás v pokušení,
ale zbav nás od zlého.
Amen.

方言或语言

西里西亚语是独立的语言或是波兰语的一种方言,在波兰语言学家之中存在意见分歧。这个问题因部分西里西亚人认为他们属于波兰国籍而存在争议。

波兰的语言学家,如:Jan Niecisław Baudouin de Courtenay (19th-20th century)[15]、 Jolanta Tambor[16], Tomasz Wicherkiewicz[17], Tomasz Kamusella[18][19]赞成它作为一种语言。

国际的语言学家,如:德国人Reinhold Olesch[20][21], 德国人Gerd Hentschel,美国人Ewald Osers (1949)[22][23],美国人Norman Davies[24], 捷克Óndra Łysohorsky 赞成它作为一种语言或者斯拉夫语族中的一种。

文化

文化方面,西里西亚语在近期取得了较快的发展,比如:

參考資料

  1. ^ Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Raport z wyników页面存档备份,存于互联网档案馆) - Central Statistical Office of Poland
  2. ^ (英文)SIL國際网站对ISO 639代码的szl檔案页面存档备份,存于互联网档案馆
  3. ^ (波兰文) www.stat.gov.pl页面存档备份,存于互联网档案馆) - Main Statistical Office of Polish government: report of Polish census of 2002
  4. ^ (英文) "Borders of Language and Identity in Teschen Silesia" - Kevin Hannan英语Kevin Hannan, 1996. New York: Peter Lang, page 162
  5. ^ szl:Narodowa Oficyna Śląska [National printing house of Silesia]. [2017-07-21]. (原始内容存档于2007-09-04) (szl). 
  6. ^ (英文) Official page of Joint Advisory Committee (ISO 639/JAC)页面存档备份,存于互联网档案馆
  7. ^ (波兰文) "Język śląski jest językiem obcym"页面存档备份,存于互联网档案馆) - Dziennik Polska-Europa-Świat, 2007
  8. ^ (英文) "US Library of Congress recognizes the Silesian language"页面存档备份,存于互联网档案馆) - www.poland.pl, 2007
  9. ^ (英文) "Silesian – a language, not a dialect"页面存档备份,存于互联网档案馆) - www.polskieradio.pl (en. www.polishradio.pl)
  10. ^ (波兰文) http://www.dyktando.org./?id=opis页面存档备份,存于互联网档案馆
  11. ^ (西里西亚文)/(波兰文) www.dyktando.org页面存档备份,存于互联网档案馆) - official page of National Dictation contest of the Silesian language
  12. ^ (波兰文) "Śląski wśród języków świata"页面存档备份,存于互联网档案馆) - Dziennik Zachodni, 2008
  13. ^ (波兰文) "Śląska Wikipedia już działa"页面存档备份,存于互联网档案馆) - en:Gazeta Wyborcza-Gospodarka, 2008
  14. ^ (波兰文) "Katowice: konferencja dotycząca statusu śląskiej mowy"页面存档备份,存于互联网档案馆) - 波兰语维基新闻
  15. ^ (英文)/(波兰文) "God's Playground" - Norman Davies, ISBN 83-240-0020-8
  16. ^ (波兰文) "Językoznawcy o mowie śląskiej"页面存档备份,存于互联网档案馆) - en:Gazeta Wyborcza-Katowice, 2006
  17. ^ (波兰文) "Język śląski uznany w Stanach Zjednoczonych"页面存档备份,存于互联网档案馆) - Gazeta Wyborcza-Katowice, 2007
  18. ^ (波兰文) "Schlonzska mowa - Język, Górny Śląsk i nacjonalizm" - Tomasz Kamusella, ISBN 83-919589-2-2
  19. ^ (英文) "The Szlonzoks and their Language: Between Germany, Poland and Szlonzokian Nationalism"页面存档备份,存于互联网档案馆) - Tomasz Kamusella, European University Institute - Department of History and Civilization and en:Opole University, 2003
  20. ^ (德文) "Zur schlesischen Sprachlandschaft: Ihr alter slawischer Anteil" - Reinhold Olesch, 1987, page 32-45
  21. ^ (波兰文) Joanna Rostropowicz: Śląski był jego językiem ojczystym [Reinhold Olesch, 1910-1990] w: Śląsk bogaty różnorodnością - kultur, narodów i wyznań. Historia lokalna na przykładzie wybranych powiatów, miast i gmin (red. Krzysztof Kluczniok, Tomasz Zając), Urząd Gm. i M. Czerwionka-Leszczyny, Dom Współpracy Pol.-Niem., Czerwionka-Leszczyny 2004, ISBN 83-920458-5-8
  22. ^ (英文) "Silesian Idiom and Language" - Ewald Osers, New York 1949
  23. ^ (英文) "Slavonic Encyclopedia", page 1149-1151
  24. ^ (英文) "Europe: A History" - Norman Davies, page 1233, ISBN 0-19-820171-0
  25. ^ (西里西亚文) www.slonskyradio.eu页面存档备份,存于互联网档案馆
  26. ^ (波兰文) www.e-teatr.pl页面存档备份,存于互联网档案馆
  27. ^ (波兰文) www.teatrslaski.art.pl (Silesian Theatre)页面存档备份,存于互联网档案馆

外部連結