宰相王朝 (馬來西亞)

维基百科,自由的百科全书

盤陀訶羅王朝
Wangsa Bendahara / وڠسا بنداهارا

彭亨王朝國旗
國家
現今掌權
頭銜蘇丹宰相王英语Raja Bendahara
創立1699年
創立者蘇丹阿都·加里爾沙四世英语Abdul Jalil Shah IV of Johor
現任家長蘇丹阿都拉
分支柔佛天猛公王朝英语Temenggong of Johor
現任彭亨宰相王朝君主兼馬來西亞最高元首蘇丹阿都拉最高元首后的合影,攝於2019年

盤陀訶羅王朝馬來語Wangsa Bendahara爪夷文وڠسا بنداهارا‎),又稱宰相王朝,是如今統治彭亨登嘉樓二州的王室。該王室出身於在13世紀末始擔任馬六甲老柔佛老獅城宰相,或爲輔政大將軍[1]

17世紀末葉,老柔佛蘇丹穆罕穆德二世英语Mahmud II of Johor駕崩,無男嗣。1699年,在位宰相敦阿都·加里爾自封柔佛蘇丹,開始鞏固自己的政治地位。他在位時擁有宰相、蘇丹、天猛公等頭銜。[2]同時,受柔佛保護的彭亨王朝設爲柔佛省份,歷代宰相王都擁有彭亨省的直接統治權。1770年,隨著老柔佛的瓦解,彭亨省改爲自治王國,由蘇丹阿都·加里爾四世之孫敦阿都·馬吉德英语Tun Abdul Majid of Pahang世襲統治,後爲彭亨王國英语Pahang Kingdom。另一個從老柔佛分裂出來的國家廖内-林加王朝英语Riau-Lingga Suultanate則由蘇丹阿都·加里爾四世的曾曾孫阿都·拉曼·穆亞桑英语Abdul Rahman Muazzam Shah of Johor德後裔世襲統治,直到1911年蘇丹國解體。現今的柔佛是由盤陀訶羅王朝的分支天猛公王朝統治。[2]

宰相王朝的登嘉樓王室分支則是彭亨王室的“小輩”。1717年,蘇丹阿都·加里爾四世之弟敦再納·阿比丁(Tun Zainal Abidin)自封“摩訶羅者”,展開了對登嘉樓的統治。1725年,他得到了侄子老柔佛蘇丹蘇萊曼·拜杜魯·亞南英语Sulaiman Badrul Alam Shah of Johor的承認,成爲登嘉樓首位被承認的君主(蘇丹)。[3]

歷史

宰相簡述

傳統上,馬六甲老柔佛的宮廷最高行政職位爲宰相,僅次於蘇丹,擔任各部首領,由蘇丹直接任命,也只能由蘇丹解雇。該職位是世襲的,候選人是從同一個家族中選出來的。宰相中最著名的莫過於馬六甲的敦霹靂,及老柔佛的敦斯里·拉南英语Tun Sri Lanang。據傳,他是撰寫馬來紀年的功臣,爲馬來西亞歷史提供大量史料。老柔佛於17世紀才設宰相一職。

老柔佛的瓦解

1725年,在登嘉樓蘇丹獲得老柔佛王室承認後,彭亨州在敦阿都·馬吉德統治期間轉爲自治,該州地位從自治省(Tanah Pengangan)改爲封地(Tanah Kurnia),而執政的敦阿都·馬吉德改爲國王(Raja)。然而,宰相王對蘇丹的效忠卻在慢慢流逝。[4][5]蘇丹麻目沙三世英语Mahmud Shah III of Johor統治期間,蘇丹權力慢慢流逝,直到最後蘇丹掌控的權力僅限於首都林加一帶,王朝僅剩的區域由彭亨的宰相王、柔佛及淡馬錫(新加坡)的天猛公與廖内的親王(Yang Dipertuan Muda)瓜分控制。麻目沙三世駕崩后,王朝的滅亡便無可挽回,他的兒子阿杜拉曼穆亞讚沙(Abdul Rahman Muazzam Shah)和胡先沙(Hussein Shah)爲掌權而展開内戰,阿杜拉曼掌管廖内,由武吉斯貴族及荷蘭人支持,而胡先沙則控制柔佛一帶,有天猛公王朝貴族及英國人支持。

1824年3月12日,荷蘭英國簽署《倫敦條約》,劃分兩國控制範圍,英國控制馬來半島新加坡島,而荷蘭則控制新加坡及屬馬來半島以外的島嶼(今印尼巽他群島大部分),這一條約解體了柔佛,而促使彭亨、廖内-林加及柔佛(及新加坡)成爲獨立的國家。分離出的廖内-林加爲荷蘭保護國,直至1911年被荷蘭殖民政府廢除。1853年,彭亨第四任宰相王敦阿里正式宣佈放棄效忠于柔佛蘇丹,彭亨成爲獨立的國家。同年,柔佛蘇丹胡先沙與兒子蘇丹阿里貶爲傀儡君主,無法控制國家行政,權力漸由英國人及天猛公王朝掌控。

1855年,蘇丹阿里將名義上控制的柔佛的權利(除了麻坡吉雙馬來語Kesang)割讓給天猛公王達因·伊布拉欣英语Temenggong Daeng Ibrahim,以換取英國人名義上承認的柔佛蘇丹及每月津貼。蘇丹阿里于1877年駕崩,由於他生前仍掌管麻坡地區的權利,因此某些行政事務上他被稱爲“麻坡蘇丹”而非“柔佛蘇丹”。

族譜

宰相王朝的族譜擁有多個史籍支持,最重要的當屬記載了該族掌權淡馬錫(Temasik,今新加坡)和柔佛時代的史籍《馬來紀年》。其中有的書籍如理查德·溫斯泰德所撰寫的「History of Johore (1365-1895)」就提到了宰相王朝的父系祖先是擁有伊斯蘭教先知穆罕穆德後裔血統的巴拉維薩達人英语Ba 'Alawi sada[註 1]

宰相王朝家世圖
新加坡
斯里·其·布瓦那
(1)
r. 1299-1347
斯里·維克拉瑪·維拉英语Sri Wikrama Wira
(2)
r. 1347-1362
Tun Perpatih
Pramuka
Berjajar

新加坡王國宰相
(1)
斯里·拉納·維克拉瑪英语Sri Rana Wikrama
(3)
r. 1362-1375
斯里·摩訶拉者英语Sri Maharaja
(4)
r. 1375-1389
馬六甲
拜里米蘇拉
(5)
r. 1389-1398
馬六甲
(1)
r. 1400-1414
Tun Perpatih
Tulus

新加坡王國宰相
(2)
馬六甲王朝宰相
(1)
Tun Perpatih
Besar
Sri Nara
Diraja
蘇丹姆干撒
(2)
r. 1414-1424
Mani Purindan【女】
Tun Ratna
Sendari
Radin Bagus【女】
Puteri Rokan
蘇丹莫哈末沙
(3)
r. 1424-1444
【女】
Tun Ratna
Wati
Radin Anum
B.S.A.D
(2)
蘇丹阿布沙希德沙
(4)
r. 1444-1446
蘇丹慕扎法沙
(5)
r. 1446-1459
【女】
Raja Tua
Tun Perpatih
Sedang

B.S.R
(3)
r. 1444-1445
【女】
Wanang Seri
Lela Wangsa
蘇丹滿速沙
(6)
r. 1459-1477
【女】
Tun Putih
Nur Polam
敦阿里英语Tun Ali of Malacca
B.S.N.D
(4)
r. 1445-1456
♀ Tun Kudu敦霹靂
B.P.R
(5)
r. 1456-1498
Tun Perpatih Putih英语Tun Perpatih Putih
B.P.R
(6)
r. 1498-1500
馬六甲-彭亨王朝英语Family tree of Pahang monarchs#House of Melaka-Pahang伊斯甘達王朝英语Family_tree_of_Kelantan_monarchs#House of Iskandar蘇丹阿拉烏丁利亞沙
(7)
r. 1477-1488
【女】
Tun Senaja
敦墨太修
B.S.M
(7)
r. 1500-1510
Tun TahirTun Pikrama
(Tepok)
B.P.T
(8)
r. 1510-1511
柔佛宰相
【女】
Raja Puteri
Fatima Puteh
【女】
Raja Wati
【女】
Onang Kening
蘇丹馬末沙
(8)
r. 1488-1511
【女】
敦法蒂瑪
Tun Hassan
Temenggung
Tun Khoja
Ahmad

B.P.R
(1)
r. 1513-1520
西耶-霹靂王朝英语Family tree of Perak monarchs#House of Siak-Perak蘇丹阿末沙
(9)
r. 1511-1513
蘇丹慕扎法一世
霹靂
r. 1528-1549
阿拉烏丁二世
柔佛-廖内蘇丹國
r. 1528-1564
Tun Mat AliTun Isap
Barakah

B.P.T
(2)
r. 1520-?
馬六甲-霹靂王朝英语Family tree of Perak monarchs#House of Melaka-Perak馬六甲-柔佛王朝英语Family tree of Johor monarchs#House of Melaka-Johor
Tun JenalTun Mahmud
B.T.N.W
(3)
♀ DaughterTun Biajid
B.S.M
(4)
Tun Isap Misai
B.S.M
(5)
r. ?-1571
【女】
Tun Genggang
Tun Ahmad
B.P.R
(6)
r. 1571-1586
敦斯里拉朗英语Tun Sri Lanang
B.P.R
(7)
r. 1586-1615
Tun Anum
B.S.M
(8)
r. 1615-?
Tun Jenal
B.P.R
(9)
r. ?-1642
Tun Mad Ali
B.P.R
(10)
r. 1642-?
Tun Rantau
B.S.M
(11)
r. ?-1675
敦哈比·阿都·馬日英语Tun Habib Abdul Majid
B.S.M
(12)
r. 1677-1697
柔佛蘇丹國丁加努蘇丹國英语Sultanate of Terengganu
蘇丹阿都加里爾四世英语Sultan Abdul Jalil IV
B.P.R
(13)
r. 1697-1699
柔佛蘇丹
(10)
r. 1699-1718
Tun
Mas Anum
B.S.M
(14)
r. 1699-1717
Tun
Abdullah
B.P.R
(15)
r. 1717
Tun
Abdul Jamal
B.S.M
(16)
r. 1717
Tun
Tahir
T.P.R英语Temenggong of Johor
r. 1722-1750
Zainal
Abidin I

(1)
r. 1725-1733
Sulaiman
(11)
r. 1722-1760
Tun
Abbas
B.S.M
r. 1721
Tun
Husain
B.P.R
r. 1721-1748
Mansur I
(2)
r. 1733-1794
Pahang KingdomHouse of
Temenggong
Abdul Jalil V[6]
(12)
r. 1760-1761
Tun
Hassan
B.S.M
r. 1748-1770
Tun
Abdul Majid

B.P.R
(1)
r. 1770-1802
Tun
Abdul Jamal

T.P.R
r. 1757-1802
Zainal
Abidin II

(3)
r. 1794-1808
Tengku
Muhammad

Kelantan
r. 1794-1800
Ahmad[7]
(13)
r. 1761-1770
Mahmud III[8]
(14)
r. 1761-1812
Tun
Muhammad

B.S.M
(2)
r. 1802-1803
Tun
Koris

B.P.R
(3)
r. 1803-1806
Tun
Abdul Hamid
T.S.M
r. 1803-1806
Ahmad I
(4)
r. 1808-1830
Abdul
Rahman

(5)
r. 1830
Mansur II
(7)
r. 1831-1837
Riau-Lingga
Sultanate
Abdul
Rahman
[9]
(1)
r. 1812-1819
Hussein[10]
(15)
r. 1819-1835
Tun Ali
B.S.M
(4)
r. 1806-1847
Ungku
Abdul Rahman

T.S.M
r. 1806-1825
Daud
(6)
r. 1831
Omar
(9)
r. 1831
r. 1839-1876
Tengku
Mahmud
Muhammad I
(8)
r. 1837-1839
Muhammad
(2)
r. 1832-1841
Tun
Haji Abdullah
T.S.M
r. 1825-1841
Tun
Daeng Ibrahim

T.S.M
r. 1841-1862
Ahmad II
(10)
r. 1876-1881
Pahang
Sultanate
Modern
Johor
Sulaiman II
(4)
r. 1857-1883
Mahmud IV
(3)
r. 1841-1857
Ali[11]
(16)
r. 1835-1855
Tun Mutahir
B.S.M
(5)
r. 1847-1863
Ahmad
B.S.M
(6)
r. 1863-1881
Sultan
(1)
r. 1881-1914
Abu Bakar
T.S.M
r. 1862-1868
Maharaja
r. 1868-1886
Sultan
(1)
r. 1886-1895
Zainal
Abidin III

(11)
r. 1881-1918
Abdullah
(3)
r. 1917-1932
Mahmud
(2)
r. 1914-1917
Ibrahim
(2)
r. 1895-1959
Abu Bakar
(4)
r. 1932-1974
Ismail
(3)
r. 1959-1981
Muhammad II
(12)
r. 1918-1920
Sulaiman I
(13)
r. 1920-1942
Ismail
(15)
r. 1945-1979
Agong IV
r. 1965-1970
Tengku AfzanAhmad
(5)
r. 1974-2019
Agong VII
r. 1979-1984
Iskandar
(4)
r. 1981-2010
Agong VIII
r. 1984-1989
Ali
(14)
r. 1942-1945
Mahmud
(16)
r. 1979-1998
Abdullah
(6)
r. 2019-present
Agong XVI
r. 2019-present
Tunku
Azizah
Ibrahim Ismail
(5)
r. 2010-present
Mizan[12]
(17)
r. 1998-present
Agong XIII
r. 2006-2011
Tengku
Hassanal
Ibrahim
Tunku
Ismail Idris
Tengku
Muhammad
Ismail

參考

參考書目列表
  • * Abdul Samad Ahmad, Sulalatus Salatin, Dewan Bahasa dan Pustaka, 1979, ISBN 978-983-62-5601-0, (原始内容存档于2013-10-12) 
  • * Ahmad Jelani Halimi, Sejarah Dan Tamadun Bangsa Melayu ('History and the Civilisation of Malay people'), Kuala Lumpur: Utusan Publication & Distributors, 2008, ISBN 978-9-6761-2155-4 
  • * Ahmad Sarji Abdul Hamid, The Encyclopedia of Malaysia, 16 - The Rulers of Malaysia, Editions Didier Millet, 2011, ISBN 978-981-3018-54-9 
  • * Andaya, Barbara Watson; Andaya, Leonard Yuzon, A History of Malaysia, London: Palgrave Macmillan, 1984, ISBN 978-0-312-38121-9 
  • * Ahmat Adam, Sulalat u’s-Salatin, yakni per[tu]turan segala raja-raja, dialih aksara dan disunting dengan kritis, serta diberi anotasi dan Pengenalan (Sulalat u’s-Salatin, that is the genealogy of kings, transliterated and critically edited, with annotations and introductions), Yayasan Karyawan, 2016, ISBN 978-9-8395-1023-2 
  • * Barnard, Timothy P., Contesting Malayness: Malay identity across boundaries, Singapore: Singapore University press, 2004, ISBN 9971-69-279-1 
  • * Benjamin, Geoffrey, Issues in the Ethnohistory of Pahang, Lembaga Muzium Negeri Pahang (Museum Authority of Pahang), [2022-11-18], (原始内容存档于2022-10-24) 
  • * Buyong Adil, Sejarah Johor (History of Johor), Dewan Bahasa dan Pustaka, 1980 
  • * Hood Salleh, The Encyclopedia of Malaysia, 12 - Peoples and Traditions, Editions Didier Millet, 2011, ISBN 978-981-3018-53-2 
  • * Linehan, William, History of Pahang, Malaysian Branch Of The Royal Asiatic Society, Kuala Lumpur, 1973, ISBN 978-0710-101-37-2 
  • * Milner, Anthony, The Malays (The Peoples of South-East Asia and the Pacific), Wiley-Blackwell, 2010, ISBN 978-1444-339-03-1 
  • * (Tun) Suzana (Tun) Othman, Institusi Bendahara: Permata Melayu yang Hilang: Dinasti Bendahara Johor-Pahang (The Bendahara Institution: The Lost Malay Jewel: The Dynasty of Bendahara of Johor-Pahang), Pustaka BSM Enterprise, 2002, ISBN 983-40566-6-4 
  • * Ooi, Keat Gin, Historical Dictionary of Malaysia, Kuala Lumpur: Scarecrow Press, 2009, ISBN 978-0-8108-5955-5 
  • * Pejabat D.Y.M.M. Paduka Seri Sultan Perak, Senarai Sultan Perak ('List of Sultans of Perak'), 2021 [2022-11-18], (原始内容存档于2019-09-07) 
  • * Tun Suzana Tun Othman; Hj Muzaffar Dato' Hj Mohamad, Ahlul-Bait (keluarga) Rasulullah SAW & Kesultanan Melayu, Kuala Lumpur: Crescent News, 2006, ISBN 978-9-8330-2012-6 
  • * Suzana Haji Othman, Sejarah Pergolakan dan Pergelutan Bendahara Johor-Pahang 1613-1863 (A History of Conflicts and Struggles of Bendahara of Johor-Pahang 1613-1863)), Dewan Bahasa Pustaka, 2018, ISBN 978-9-8346-1153-8 
  • * Trocki, Carl A., Prince of Pirates: The Temenggongs and the Development of Johor and Singapore, 1784-1885, National University of Singapore Press, 2007, ISBN 978-997-1693-76-3 
  • * Yusoff Iskandar; Aruna Gopinath, Tradisi Persejarahan Pahang Darul Makmur, 1800-1930 (Historisation tradition of Pahang Darul Makmur, 1800-1930), Tempo Publications (M), 1992, ISBN 978-9-6721-6590-3 

注釋

  1. ^ 這一個部族有一個相對複雜的身世及血統,巴拉維·薩達部族原本是來自哈德拉毛(今也門)的巴努哈希姆英语Banu Hashim部落的一個分支,他們最早的血統可以追溯至什葉派伊瑪目佳法·埃-薩迪(Ja'afar as-Saddiq),此人是伊瑪目阿末·穆哈吉爾(Ahmad al-Muhajir bin Isa al-Rumi)的後裔,而上述的伊瑪目,都是先知穆罕穆德的女兒法蒂瑪的直系後裔。